YERALTINDAKİ SANAT 

MOSKOVA METROSU ve İSTASYONLARI

Yazımızda Moskova Metrosu ile alakalı genel bilgileri ve gezilmesini tavsiye ettiğimiz Metro İstasyonlarını derledik.

Sovyetler Birliği’nin ilk yeraltı demiryolu sistemi; 15 Mayıs 1935 yılında açılan 11,2 km’lik hattıyla Moskova Metrosu 13 istasyondan oluşuyormuş o zamanlar. Gelişen şehrin nüfusu yaklaşık 3.5 milyondan günümüze dek 12 milyonu aşmış. Haliyle metro sistemi de geliştirilmiş ve bugün Koltsevaya isimli Çember hattı (Moscow Central Ring) ve monoray (Monorail)  ile birlikte 15 hat 275 istasyona ulaşmış ve gelişmeye devam eden metro, dünyanın Çin’den sonra en uzun ağ uzunluğuna sahip.

Devlet yönetiminde olan Moskova Metro; iş saatlerinde 90sn de bir seferle trafik yoğunluğunu güvenli bir şekilde karşılayabiliyor. Günde ortalama 7 milyon yolcuyu tüm bu hatlar üzerinden 12bin kadar tren taşıyor.

Paris Metrosu’ndaki gibi ilgi çeken lastik tekerli trenleri yoktur Moskova Metrosu’nun ama dünyaca güzelliği kabul gören mimari ve dekorasyonu vardır bu istasyonların. Sovyet birliğinin Stalin önderliğinde verilen ismi ile Stalinist Mimari veya Sosyalist Klasisizm tarzında inşa edilmiş olan istasyonların ‘Yeraltı Halk Sarayları’ olarak anılması gayet yerinde bir deyiş olmuş.

Müze geziyor gibi keyif almıştık Aylin’le bu istasyonlardan yolculuk yaparken. Büyük görkemli avizeler, freskler, mozaikler, vitraylar, heykeller… Çok geniş ferah yapılarıyla hiç basık değiller. Zaten II. Dünya savaşı sırasında sığınak olarak da kullanılmış.

Savaş sırasında sığınak olarak kullanılan Mayakovskaya istasyonu

Image source: gup.mosmetro.ru

Kursyaka İstasyonunda Kütüphane

Image source: gup.mosmetro.ru

Moskova metro hatları Moskova’nın merkezine doğru olacak şekildedir. Moskova merkezini çevreleyen çember hat ile kesişerek transferleri sağlamış oluyor. Çok ince düşünülmüş bir ayrıntıysa; tren içlerindeki anons sesinden trenin yönünü anlayabilmeniz. Eğer tren merkezden dışarı doğru gidiyorsa Kadın sesi, merkeze gelen trenlerde Erkek sesiyle dinliyorsunuz anonsları.  Çember-Ring hatta saat yönünde giden tren anonsları Erkek, saat yönü tersi Kadın seslendiriyor.  

Image source: mosmetro.ru

Teknik detaylarını incelersek; birkaç istisna dışında 3lü ray sistemini kullanır. Trenin hareket enerjisini (825 VDC) sağlayan üçüncü raydır bu bahsi geçen.

Ulaşım için kullan at bilet veya tasarımı sanat eseri gibi olan ‘Troika’ elektronik kart kullanılabiliyor, bizdeki kentkart sistemi ile aynı mantıkla çalışıyor. Tek seferlik ulaşım için 40-60 ruble gibi bir rakam ödüyorsunuz. Ulaşım için indirimli  farklı seçenekler de mevcut elbette.

Image source: IMDb

Moskova metrosu, 2013 Rus yapımı ‘Metro’ filmine de konu olan pek çok terör saldırısına maruz kalmış.

KİYEVSKAYA

5 numaralı Koltsevaya isimli Çember-Ring hattında bulunuyor.

Yerin 53 metre altındaki istasyon, dayanıklı olan Pylon (pilon) istasyonu tipinde inşa edilmiş. 1954 yılında hizmete giren istasyon beyaz mermerlerle kaplanmış kare sütunlarıyla ve süslenmiş kemerleriyle, görkemli avizeleriyle bizim en sevdiğimiz. Tasarımı Ukrayna’da yapılan açık müsabakada kazanan ekip tarafından yapılmış.  

DOSTOYEVSKAYA

10 numaralı Lyublinsko-Dmitrovskaya hattında bulunuyor.

60 metre derinlikteki istasyon, Deep Column (derin kolon) istasyonu tipinde inşa edilmiş. Dünyanın ilk derin kolon istasyonu yine Moskova’da 1938’de açılan Mayakovskaya istasyonudur. 2010 yılında hizmete giren istasyon Rus yazar Fyodor Dostoyevski adına 1990 yıllarında yapımına başlanmış, birtakım aksiliklerden dolayı 2010 Haziran ayında hizmete girmiştir.

Duvarlarında Suç ve Ceza'dan da esinlenilerek yapılan ve yaşlı bir kadının baltayla öldürülüşünü gösteren resmin de bulunduğu; Budala, Ecinniler ve Karamozov Kardeşler romanlarından da sahnelerin resmedildiği istasyon oldukça ilgimizi çekmişti. Şiddet içeren tasvirlerin halkı olumsuz etkileyeceği yönünde çok tartışılsa da sonunda onaylanmış çizimler. Sovyet mimar Ivan Sergeevich Nikolaev yorumlarında şöyle savunmuş kendini; 'Dostoyevski'yi başka nasıl anlatabilirdim ki'

MAYAKOVSKAYA

2 numaralı Zamoskvoretskaya hattında bulunuyor.

Image Source: Wikipedia

Images Sources: metro-in-moscow.com

33 metre derinlikteki 1938 yılında açılan istasyon ismini Rus şair Vladimir Mayakovski’den alıyor. Fütüristtik dizaynının dışında Stalinist mimarinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Ayrıca dünyanın ilk Deep Column mimari örneğidir. 34 tavan mozaiği ile ünlenmiş olan bir istasyondur.

NOVOSLOBODSKAYA

5 numaralı Koltsevaya isimli Çember-Ring hattında bulunuyor.

Images Sources: Wikipedia

1952’de açılan istasyon 40 metre derinlikte Deep Column tipinde inşa edilmiş. Stunlar ve kemerler pembemsi Ural mermerleriyle kaplı. Ve sütunlar; II. Dünya Savaşı öncelerine dayanan çizimlerle, Letonyalı sanatçılar E. Veylandan, E. Krests ve M. Ryskin'in 32 adet vitray çalışmalarıyla canlandırılmış. Zarif konik avizeleriyle dikkat çekici.

KOMSOMOLSKAYA

5 numaralı Koltsevaya isimli Çember-Ring hattında bulunuyor.

Images Sources: Wikipedia

37 metre derinlikteki 1952’de açılan istasyon Deep Column tipinde inşa edilmiş.  Rus Özgürlük ve Bağımsızlığı tasvir etmek için Rus ressam Pavel Korin tarafından  8 büyük mozaik ile süslenmiş olan istasyon Barok mimari olarak başlanmış olsa da geç Stalinist tarzı ile tamamlanmış.  

BELORUSSKAYA

5 numaralı Koltsevaya isimli Çember-Ring hattında bulunuyor.

Image Source: Wikipedia

Image Source: metro-in-moscow.com

42,5 metre derinlikteki istasyon 1952 yılında açılmış. Beyaz Rusya’nın günlük yaşamını tasvir eden sekizgen 12 mozaik ile biliniyor. Girintili çıkıntılı geometrik alçı kaplama ise Belarus yorganını anımsatması için tasarlanmış.

PROSPEKT MİRA

5 numaralı Koltsevaya isimli Çember-Ring hattında bulunuyor.

Image Source: Wikipedia

40 metre derinlikteki 1952 yılında açılmış olan istasyon görülmesi gerekenler arasında.

İlgili Yazılar;

Devasa Yapıları, Mükemmel Metrolarıyla Dünyanın En Pahalı Şehirlerinden Moskova

Yazan Yavuz A. I.